Soms vind je de essentie van een boek op de schutbladen. Dat geldt in elk geval voor ‘The Property’ van Rutu Modan uit Israël, waarin een fjordenlandschap met bomen vol uitbundige bloesems verstopt zit tussen omslag en titelpagina. Wat de betekenis van dit landschap is, zal de lezer gaandeweg begrijpen.
Eerst maar naar het begin, op Ben-Gurion Airport. Een oma, Regina Segal, is met haar kleindochter Mica op reis naar Polen om er de eigendomsrechten te claimen van een perceel dat tijdens de Tweede Wereldoorlog in andere handen is overgegaan. Bij de douane ruziet oma over een fles water die niet mee aan boord mag, zodat we meteen weten met voor eigenwijs sujet we te maken hebben. Eenmaal in Warschau wordt ze er na een blik in het lokale telefoonboek niet makkelijker op: ze heeft het adres ontdekt van iemand die haar lang, lang geleden dierbaar was. Mica mag niet weten om wie het gaat en wordt erop uit gestuurd om de eigendomsrechten te heroveren.
Vanaf dat moment splitst het verhaal zich in twee strengen die later worden vervlochten. Oma Regina neemt een taxi naar appartement nr. 4 aan Nasza 31 en leert opnieuw de man kennen met wie ze niet kon en mocht trouwen, een bejaarde Pool die aanvankelijk niet begrijpt wie hij tegenover zich heeft. Kleindochter Mica maakt intussen kennis met een accountant die uitzoekt hoe het zit met het bewuste perceel en ze flirt met een gids die gespecialiseerd is in het joodse verleden van Warschau. Wie is verliefder: oma of kleinkind? Hun verflauwde belangstelling voor het perceel wordt gecompenseerd door een geldbeluste neef die hen stiekem achterna is gereisd en in de veronderstelling verkeert dat men het Hilton Hotel op het grondstuk van de familie heeft gebouwd.
Keep dreaming! Dat doet ook Regina, die met haar oude minnaar het Fotoplastikon bezoekt, een peepshow avant la lettre in de vorm van een vooroorlogse, houten kuip waarin beelden worden geprojecteerd van exotische oorden. Regina’s favoriet is een dia van een gebergte in Skandinavië, met ijsblauw water en bomen die roze kleuren van de bloesem. Al haar verlangen is samengebald in die ene ansicht: vroeger al, toen ze nog droomde van een stralende toekomst, en nu weer, weemoedig terugblikkend in het gezelschap van haar meneer Gorski.
Rutu Modan brak in 2007 internationaal door met Exit wounds, een grafische roman over een Israëlische soldate op zoek naar haar vader, die misschien bij een bomaanslag om het leven is gekomen. Ook hierin is er die wonderlijke combinatie van een Kuifje-achtige tekenstijl met een zeer realistische inhoud en ook hierin paste ze een even simpele als effectieve truc toe: figuren die op de voorgrond staan zijn omlijnd met zwart, alles op de achtergrond heeft een gekleurde contour. Daardoor ontstaat wat je in de fotografie scherptediepte noemt en wordt het oog van de lezer ongemerkt naar de essentie geleid. Dat is in dit geval: het droombeeld als levensbehoefte.
‘The Property’, Rutu Modan, Drawn & Quarterly Publishers, ISBN 978-1-77046-115-4, $ 24,95, 222 bladzijden, 5*. Deze recensie stond op 10 augustus in de Volkskrant.
Recente reacties