Eind oktober vierde Erik Kriek een feestje in café Mulligans aan de Amstel toen hij opeens door zijn benen zakte en merkte dat hij niet meer kon praten. Hij had één biertje op, dus daar lag het niet aan. Gelukkig staat op het Rembrandtplein, pal om de hoek, altijd een ambulance klaar zodat hij razendsnel naar de intensive care kon worden gebracht. Diagnose: een stuttering stroke, oftewel een bloedstolsel dat in de hersenen een slagader had verstopt. Twee dagen later verscheen op zijn Facebook-account een alarmerend rood vlak met daarin de woorden: “Zware herseninfarct gehad, links is uitgevallen. Leef nog wel.”
Dat tekstje bevatte een cruciale mededeling. Erik Kriek (52) is namelijk een rechtshandige striptekenaar, die zijn werk na een paar maanden revalidatie tamelijk snel heeft kunnen hervatten. Hij loopt alleen een beetje mank en het bespelen van zijn banjo kost nog wat moeite. Maar er was nóg een geluk bij het ongeluk, want de grafische roman waar hij twee jaar aan gewerkt had was al af en hoefde alleen nog te worden geletterd en opgemaakt. Door papierschaarste liep de drukker in Litouwen vertraging op, maar nu is hij er dan: ‘De Balling’. Een verhaal over de IJslandse zwaardvechter Hallstein Thordsson, die na zeven jaar ballingschap terugkeert naar zijn geboorteland en niet door iedereen met open armen wordt ontvangen. Het is een ruige geschiedenis die zich afspeelt in de Vikingentijd, in de 10e eeuw.
Kriek: “Ik dacht eerst aan De Verbannene als titel, maar dat kun je niet uitspreken en ‘balling’ vind ik een mooi archaïsch woord, waar iets van een gebalde vuist in zit. Ook grafisch werkt het goed, met die twee ellen erin.” Kriek heeft een Finse moeder, maar zegt dat zijn Skandinavische onderwerpkeuze daardoor niet is beïnvloed. “Mijn moeder komt uit Helsinki en heeft me kennis laten maken met de Noorse sagen. Maar belangrijker is mijn voorliefde voor geschiedenis, die ik deelde met mijn vader, met wie ik verder trouwens niet zo veel had. Jongetjes gaan vaak door een cowboy-fase of een Viking-fase. Daar ben ik blijkbaar in blijven steken!”
Kriek maakte internationaal furore met twee eerdere boeken. In ‘Het onzienbare’ verstripte hij horrorverhalen van de Amerikaanse schrijver H.P. Lovecraft, en ‘In the Pines’ visualiseerde hij vijf klassieke murderballads, liederen waarin naar hartelust wordt gemoord. Van dat tweede werk zijn duizenden exemplaren verkocht, de Bluegrass Boogiemen van Tim Knol hebben de songs op cd uitgebracht (met Erik Kriek zelf als zanger) en een tijdje terug hing Alien-regisseur Ridley Scott aan de telefoon met de vraag of van ‘In the Pines’ een televisieserie kan worden gemaakt.
‘De Balling’ is het eerste boek dat Kriek zelf heeft geschreven, zonder bestaand bronmateriaal. “Het poetsen en slijpen aan het scenario voelt nog als werk, maar het tekenen zelf is één lange breeze: de koptelefoon op en gáán!” Hij heeft zich uitgebreid gedocumenteerd en achterin het boek is een bibliografie met relevante titels opgenomen. “Bij het lezen van IJslandse literatuur uit de middeleeuwen dacht ik: dat is te a-dynamisch voor een strip. Ik moet er mijn eigen verhaal van maken. In de jaren tachtig zag ik een film die grote indruk op me maakte, When the Raven Flies van de IJslandse regisseur Hrafn Gunnlaugsson. Die gaat over Vikingen, maar is gefilmd als een Western. Zo’n cross-over wilde ik ook maken, en IJsland is tenslotte het wilde westen van Europa. Het was lang een uithoek waar ze geen overkoepelend gezag kenden. Ze hadden wel een parlement dat eens per jaar vergaderde, de Althing, maar er bestond niet zoiets als handhaving en vetes met wraak en weerwraak konden generaties lang voortduren.”
Een tekenaar die zich aan Vikingen waagt, moet wel door ‘Eric de Noorman’ van Hans G. Kresse zijn geïnspireerd, maar Kriek zegt: “Ik heb Eric de Noorman eigenlijk nooit gelezen, want die praatje-plaatje-strips vond ik nogal saai, al is Kresse natuurlijk een ontzettend goede tekenaar. Hergé zit wel altijd in mijn bagage, zijn variatie in camerastandpunten is erg goed. Films hebben mij meer beïnvloed dan strips. Zoals Valhalla Rising van de Deen Nicolas Winding Refn, die film is grotesk, gestileerd en heel stripachtig. Het zou interessant zijn om de storyboards daarvan te zien.”
Kriek werkt dus weer, maar voor het hele herstelproces staat zeker een jaar. “Ik ben door de beroerte niet alleen fysiek beschadigd. Bij het tekenen merk ik dat ik mijn mojo nog moet vinden, ik heb de finesse in de vormbeheersing nog niet helemaal te pakken. Maar het is waar wat ze zeggen over de genezende kracht van kunst. Strips tekenen is voor mij meer dan werk, het is verweven met mijn hele persoonlijkheid, het geeft me bestaansrecht op deze planeet.”
‘De Balling’, Erik Kriek, Uitgeverij Scratchbooks, ISBN 9789492117946, € 29,90.
Recente reacties