“Eerst het zuur en dan het zoet”. Legendarische woorden van voormalig premier Balkenende, die het Nederlandse volk tien jaar terug rijp wilde maken voor geplande bezuinigingen. We wisten toen nog niet dat de zuurheidsgraad van de economie eerst tot recordhoogte zou gaan oplopen. Ted Struwer (1991) studeerde dit voorjaar af aan de kunstacademie van Utrecht met een getekende reportages waarin zij het leven en overleven van drie ‘crisisgedupeerden’ in beeld brengt: ‘Wachten op het zoet’. Struwer koos voor dit onderwerp omdat ze zich ergerde aan de manier waarop mensen reageren op berichtgeving over de economische crisis. “Veel mensen uit mijn omgeving die het nieuws slechts oppervlakkig volgen, beginnen ‘een beetje genoeg te krijgen van al dat geleuter over de crisis’ en denken alles erover ‘nu wel te weten’. Dit zijn althans twee reacties die ik veel kreeg toen ik vertelde dat ik de crisis als afstudeeronderwerp gekozen had; dat vond men afgezaagd en uitgekauwd.
Mijn vader is, net als zovelen, zijn baan kwijtgeraakt door bezuinigingen. De gevolgen die dit voor hem persoonlijk had, deden mij inzien dat we absoluut nog niet alles weten.
Als tegenreactie op de statistieken die veel mensen misschien wél kennen, ben ik op zoek gegaan naar de mensen achter de cijfers. Ik wil de crisis zo een menselijk gezicht geven, zodat er meer wordt stilgestaan bij het feit dat het bij uitspraken als ‘de werkloosheid is in een half jaar tijd met ruim honderdduizend werklozen toegenomen’ in werkelijkheid om honderdduizend individuele personen gaat. Hiervoor heb ik de levens van drie echt bestaande crisisgedupeerden gevolgd: ex-vrachtwagenchauffeur Remco, net-afgestudeerde Pien en de anti-kraakwonende Nelleke.”
In de portretten van deze mensen benadrukt Struwer niet hun slachtofferschap, maar de wijze waarop ze zich heroriënteren op hun onwennige, armlastige bestaan. De anti-kraakwonende Nelleke bijvoorbeeld is een 56-jarige vrouw, pas gescheiden, die noodgedwongen in het koetshuis van een landgoed is gaan wonen en daar zichzelf opnieuw uitvindt. “In het begin was er een heel dwingend gevoel: ik móet inkomen hebben. Nu doe ik wat mijn hart me ingeeft.” En, realistisch: “Natúúrlijk is het een soort ellende. Ik zie de shit ook wel, maar ik denk nu: het is oké.”
Struwer verkoopt haar prachtig getekende reportages in drie afzonderlijke boekjes, maar omdat het crisis is, kun je ze ook voor niets integraal lezen op www.wachtenophetzoet.nl. Een iets gewijzigde versie van dit artikel stond op 3 oktober in de Volkskrant.
Recente reacties