China wil de wereldheerschappij! Dat roepen ze nu, en dat riepen ze een halve eeuw terug ook al. Want wij hebben Xi, maar zij hadden Mao en hij gaf de Nederlandse meesterspionne Sadine opdracht om in Amsterdam een proletarische revolutie te ontketenen. Deze wilde fantasie is op spectaculaire wijze uitgewerkt tot een strip die van 1967 tot 1968 in opinieweekblad de Haagse Post stond. Sadine werd door Jan Godschalk geschreven en door Ton Kooreman getekend, waarbij de toenmalige provo-beweging de inspiratie bood voor het anti-autoritaire avontuur dat in dit stripfeuilleton werd verteld. Met haar lange zwarte haar, hoge laarzen en korte rokje weet Sadine, bijgenaamd ‘De doornige roos van het Westen’, de opstandige jeugd in de hoofdstad te mobiliseren, aangevuld met wat linkse schrijvers zoals Moelis (lees: Mulisch). Ze bezetten het Paleis op de Dam, waarna het rechtse en verbijsterde kabinet het leger inschakelt. Met hulp van tanks uit Amersfoort, commando’s uit Roosendaal en artillerie uit kazerne De Harskamp breekt er een soort burgeroorlog uit, die zelfs onderhandelaar Van Meerlo (lees: Van Mierlo) niet weet tegen te houden. Uiteindelijk wint China, want er staan een miljoen strijders paraat om de revolutie door te drukken. In de laatste aflevering van de strip zegt een tevreden Mao: “We hebben een aardig succes geboekt in een redelijk ontwikkeld land…” Sadine heeft er intussen lekker aan verdiend, want eerder in het verhaal laat ze de lezer weten: “Juist. Indoctrinatie, demonstraties, rebellie… 100.000 gulden nu, hetzelfde bedrag, bij succes, na afloop.”
De strip Sadine kwam destijds niet uit de lucht vallen. Kort daarvoor was bij uitgeverij De Bezige Bij al het futuristische en psychedelisch gekleurde stripverhaal Iris – Een roman voor kijkers verschenen, op een scenario van Lo Hartog van Banda en met tekenwerk van Thé Tjong Kingh, die later furore zou maken als illustrator. En Iris was weer zwaar beïnvloed door het stripboek Les Aventures de Jodelle uit 1966, de erotische klassieker van tekenaar Guy Peellaert, waarin vloeiende lijnen en bizarre kleuren de lezer het gevoel geven zelf een pilletje te hebben geslikt. Jodelle was een typische heldin van die tijd: onafhankelijk, feministisch, baas in eigen bed. Jean-Claude Forest schiep in 1962 al de stripfiguur Barbarella, in Amerika tekende Frank Springer De avonturen van Phoebe Zeit-Geist en Nancy Sinatra scoorde een wereldhit met “These boots are made for walking, and that’s just what they’ll do/One of these days these boots are gonna walk all over you”. In de bijbehorende clip zie je meisjes in truien, panty’s en zwarte laarsjes eerder kittig dan kattig over het podium dansen, maar hun dreigement is duidelijk: pas op, mannen, wij zijn aan de beurt! Met haar lef en hoge laarzen past Sadine perfect in dit rijtje genadeloze vrouwen.
In 2018 is het bovengenoemde stripboek Iris op groot formaat herdrukt door uitgeverij Sherpa en hier verschijnt nu ook Sadine, geschreven en vormgegeven door Rudy Vrooman, die samen met Bert Meppelink de research heeft gedaan. Deze boekuitgave heeft namelijk een unieke opzet: op de rechterpagina staat steeds een aflevering van de strip, en op de linkerpagina vind je foto’s, krantenartikelen en tijdschriftcovers uit de jaren zestig die duidelijk maken waar de politieke satire van Sadine betrekking op heeft. Het is daardoor een tijdsdocument geworden waar zowel stripliefhebbers, feministen en fans van de sixties blij mee zullen zijn. Tekenaar Ton Kooreman en scenarist Jan Godschalk worden daarbij niet vergeten, want zij krijgen als geestelijk vaders van Sadine van Het Stripschap binnenkort de Bulletje & Bonestaakschaal.
‘Sadine, de doornige roos van het Westen’, tekeningen Ton Kooreman, teksten Jan Godschalk, grafische vormgeving Rudy Vrooman, Uitgeverij Sherpa, ISBN 9789089882349, € 35.
Recente reacties