Comedium is door mij in 1999 opgericht voor het organiseren en financieren van projecten rond strips & kunst, zoals tentoonstellingen, lezingen, forums, festivals; voor het schrijven over stripgerelateerde onderwerpen en beeldcultuur; en voor het geven van lezingen over bovengenoemde onderwerpen. Comedium is gedeponeerd bij de Kamer van Koophandel onder nummer 34114211.
Curriculum vitae
Geboren in Haarlem, 1957. Opgeleid als vertaler en als journalist.
Festivals
Creatief directeur van en subsidiewerver voor de Stripdagen Haarlem 1994, 1996, 1998, 2002, 2004, 2006, 2008, 2010, 2012 en 2014. Dit is het grootste stripfestival van Noord-Europa, met ruim 40 programma-locaties, exposities rond het werk van baanbrekende tekenaars uit alle werelddelen, samenwerkingen met maatschappelijke organisaties (Unicef, ANWB, Forum, NIOD etc.), lezingen, films, concerten en beurzen, en ruime publiciteit in de landelijke media. Zie stripdagenhaarlem.nl (ook archief). Najaar 2015: organisatie van Stripfestival Oeverloos in Amsterdam-Noord op 17 locaties.
Tentoonstellingen
Organisator van talrijke tentoonstellingen: voor De Warande in Turnhout (‘Van Bulletje tot Wentelteefje’, 1999), TENT/CBK in Rotterdam (‘Tante Leny Exposeert Weer’, 2000), Theaterfestival in Amsterdam (‘Papieren drama’s’, 2000), De Buren in Brussel (‘Sarjakuva – Finse strips’, 2006), NCDO/Afrika Museum in Berg en Dal (‘Picha’, ook te zien in Nigeria, Brazilië en Spanje, 2008/2009). Voor kunstenaarsinitiatief Nieuwe Vide in Haarlem heb ik meerdere tentoonstellingen gemaakt, waaronder drie edities van ‘Lopend Beeld’ (over animaties en beeldende kunst, 2001, 2003, 2005). In 2003 heb ik het Nederlands Stripmuseum in Groningen ingericht. Vanaf 2007 was mijn tentoonstelling ‘Het Margriet winterboek! Een halve eeuw spelletjes, verhalen en tekeningen’ te zien in het Scryption te Tilburg, het Museum van de Twintigste Eeuw in Hoorn en het Drukkerij Museum in Meppel. In mei 2010 was ik ten behoeve van Nederland Themaland actief op FICOMIC in Barcelona, het grootste Spaanse stripfestival, met de tentoonstelling Las Chicas del Poldèr in RAS Gallery. In 2010: ‘More weird, more good: strips uit 22 Oosteuropese landen’, tentoonstelling en bijbehorende database easterneuropeancomics.com. In 2012: ‘Chouf! Qra!’, tentoonstelling, boek en lezing over de strip- en cartooncultuur van de Arabische wereld. In het najaar 2012 was de tentoonstelling ook te zien in het Persmuseum te Amsterdam. Ik maakte voor de Stripdagen Haarlem 2014 vier tentoonstellingen: ‘De Nieuwe Garde’ in 37PK, ‘Oorlog op papier’ in Noord-Hollands Archief, ‘Inktzwart’ in de Vishal, Henning Wagenbreth in Galerie Contemporary Matters. Najaar 2014: Kunstlijn-expositie in het Provinciehuis Noord-Holland (‘Face to Face’), januari 2015: ‘Stripjournalistiek – De tekenaar als verslaggever’ in het Persmuseum te Amsterdam. September 2017: ‘WC-kunst in mannelijk perspectief’, Kunstcentrum Haarlem. 2018: Wasco in Galerie Kruisweg-68, ‘Klamzweet en andere zombies’ in Museum Haarlem, ‘Limbo’ in het Langhuis te Zwolle en ‘Sprong in het diepe: de vluchtelingen in tekeningen’ in het Gronings Stripmuseum. Januari 2021: ‘Studio Spaarnestad – Strips met een loonstrookje’, Museum Haarlem.
Lezingen
Ik heb lezingen gegeven op SPX in Washington (‘Shaping Sounds/Klanken Tonen’, 1999), op Boomfest in Sint Petersburg (‘Geschiedenis Nederlandse strip’, 2008), op Vers voor de Pers in Amsterdam (‘Waarom literaire boekhandels strips moeten verkopen’, 2007), op de Stripdagen Haarlem (‘Landschappen in de strip: van decor tot mindmap’, 2006), op ‘De Vijf van Nijgh’ in Zeist (‘Strips in de klas’, 2006) en in de Permeke Bibliotheek in Antwerpen (‘Scenario’s schrijven voor de grafische roman’, 2008). In 2009 verzorgde ik aan de Rijksuniversiteit Groningen twee workshops voor docenten over strips in de klas. In februari 2009 gaf ik een lezing over ‘Persepolis’ aan de Volksuniversiteit Breda. In oktober van dat jaar sprak ik op het eerste Beeldfestival in Rotterdam. In februari 2010 gaf ik een lezing in Musée de Quai Branly in Parijs over de Afrikaanse strip. In april van dat jaar hield ik in Teylers Museum in Haarlem een presentatie over de stripculturen van Oost-Europa. Najaar 2011: lezing in Museum Bronbeek over historische strips, en lezing ‘Denkbeelden’ bij Nijhoff & Lee en Bijzondere Collecties in Amsterdam. Diverse lezingen op kunstacademies in Zwolle (Artez), Breda en Den Bosch (beide St. Joost), Hilversum (HKU). In juni 2012 lezing over Arabische beeldcultuur in Stadsbibliotheek Haarlem. Sinds de zomer van 2012 sta ik ingeschreven bij de Speaker’s Academy. Op 15 december ’12 gaf ik in Auschwitz (Polen) een lezing over genocide in strips n.a.v. de Poolse vertaling van ‘De Zoektocht’ van de Anne Frank Stichting en Eric Heuvel. Op 18 januari 2013 gaf ik in het Academiegebouw van de Universiteit van Utrecht een lezing over ‘The Globalization of Insult’ in het kader van de conferentie ‘Satire Across Borders’. Op 12 maart jl. de lezing ‘Hebben Arabieren apps’ in Pakhuis de Zwijger voor BNO Spellbound. Op 28 mei gaf ik aan de Staatliche Akademie der Bildenden Künste in Stuttgart een lezing over ‘Comics & Journalism – Witnessing the world with pen & paper’. In 2014: over Arabische kunst in Pakhuis de Zwijger, voor VisitBrussels presentatie over Fête de la BD; over WO1, strips en educatie in het Institut Français. In het kader van het Boekenweek-thema Waanzin op 13 maart 2015 in de Stadsbibliotheek Haarlem een lezing over ‘Beelden van gekte’. Herfst 2015: lezing ‘Strips als kunst’ bij Rotary Maastricht, ‘Het gemak van de boerka’ bij Hovo Alkmaar, en de presentatie van ‘Styx’ in Paradiso (en o.a. de Pontiac-zaal van het Gronings Stripmuseum). In 2016: lezingen op de Stripdagen Haarlem (o.a. over underground), Artez in Zwolle en MOTI in Breda (Van Gogh en de populaire cultuur). Oktober: Museum de Buitenplaats in Eelde, lezing over de tekening ‘Het kwaad kruipt onder de huid’van Pietsjanke Fokkema. November: lezing Rotary Bloemendaal. Januari 2017: ‘Van de woestijn naar de academie’ over de vluchtelingencrisis in strips en cartoons, Boekhandel Scheltema, Amsterdam. Juli: panelvoorzitter op het Bradford Literary Festival. Ook juli: opening solotentoonstelling Jans Muskee in het Drents Museum. September: ‘lezing ‘Oude meesters, nieuwe jasjes’ in het Frans Hals Museum, Haarlem. Oktober: ‘Strips en psychoanalayse: over de nachtmerrie’, Museum Het Dolhuys. 2018: over Ulli Lust in 37PK, over kunstenaarsverstrippingen in boekhandel Scheltema, opening van ‘Graphic Recordings’ in Stedelijk Museum Kampen, ‘Verhaal of visioen’, live interview voor Tilt Festival in Tilburg. Augustus 2018: Noorderzon-festival over ‘Andy’ van Typex, en opening expo van Jeroen Janssen in stripwinkel Beeldverhaal in Amsterdam. Op 2 november cureerde ik de graphic novel- avond op Crossing Border Festival samen met Karrie Fransman, Ramon Esono Ebale en Jeroen Janssen. Op 26 september 2020 opende ik de tentoonstelling ‘Joost Swarte & Vrienden’ in De Lawei in Drachten.
Artikelen & Vertalingen
Ik heb artikelen gepubliceerd in kranten en tijdschriften: Tirade, De Gids, Vooys, Zingende Zaag, Items, Credits, Metropolis M, Zone 5300, IJOCA, Onze Taal, Gay Krant, Filmkrant, Trouw, Playboy, Libelle, Choice, Vrij Nederland, Haarlems Dagblad, Onze Taal, VillaMedia. Sinds oktober 1998 ben ik vaste recensent voor de katernen Kunst & Literatuur van De Volkskrant.
Ik heb fictie en non-fictie vertaald voor Uitgeverij Rostrum, Uitgeverij de Vrijbuiter, Uitgeverij De Geïllustreerde Pers, Playboy Magazine en De Redactie (meerdere reisgidsen). In de zomer van 2014 heb ik voor Scratch Books de vertaling van gemaakt van Ulli Lusts grafische roman ‘Heute ist der letzte Tag vom Rest deines Lebens’ en van Reinhard Kleists ‘Mercy On Me’. Ook voor Sherpa en Erwin Cavens heb ik stripboeken vertaald. Voor Uitgeverij Lebowski vertaalde ik een deel van Sinclair Lewis’ roman ‘This Can’t Happen Here’, en voor Nieuw Amsterdam delen van ‘Samenzwering'(Luke Harding) en ‘Schaduwoorlog’ (Ronen Bergman). Voor Concerto Books vertaalde ik ‘Turing’ van Robert Deutsch en voor Scratch ‘Flughunde’ van Ulli Lust. Voor Podium vertaalde ik ‘Dragman’ van Steven Appleby en voor AtlasContact vertaalde ik de tweede helft van de Hawking-biografie door Charles Seife.
Boekuitgaven
‘Strips op de planken, papieren drama’s’ (Theaterfestival, 2000), ‘Abecedarium van de grafische roman’ (Stichting Beeldverhaal Nederland, 2004), ‘Een indruk van echtheid – Stukken over strips’ (Uitgeverij Bert Bakker, 2005), ‘Regen Geen Bezwaar – Meer stukken over strips’ (Uitgeverij Freemusketeers, 2007), ‘Het Wereldboek’ (Stichting Weerdruk, 2009). In 2010 verscheen bij Oog & Blik/De Bezige Bij mijn boek ‘Een boktor met gesteven kraagje – Over het menselijke van dieren in strip’ (vormgeving Borinka Beeke). In september 2011 verscheen bij Uitgeverij de Buitenkant met publicatie-subsidies van Fonds BKVB en Fonds Bijzondere Journalistieke Producties het essayistische pleidooi ‘Letterlijk & Figuurlijk – Strips kun je beter lezen’ (vormgeving Hansje van Halem). In mei 2012 publiceerde Forum, centrum voor multiculturele vraagstukken, mijn boek ‘Chouf! Qra! – Strips en cartoons in de Arabische landen’ (vormgeving Mels Broekman). ‘Strips! 200 jaar Nederlands beeldverhaal’, hoofdstuk 1990-2010, uitgave Museum Meermanno/Lecturis, 2013 (vormgeving Jelle Hellinga). Op 24 november 2016 verscheen bij Podium mijn nieuwe boek ‘De Stripprofessor – Vijftig colleges over tekenkunst’. In het voorjaar van 2018 bracht In De Knipscheer een autobiografisch boek uit: ‘Schertsfiguur – Mijn leven in 15 stukken’, met tekeningen van Paul van der Steen. In de zomer van 2019 verscheen het boek ‘Solo’, waarvoor ik 25 Haarlemse kunstenaars interviewde. In 2021 verschijnt een door mij geschreven boekje over 15 edities van de Stripdagen Haarlem, een opdracht van Stichting Beeldverhaal Nederland.
Websites
Voor de website stichtingbeeldverhaal.nl, gewijd aan strips & onderwijs, heb ik van mei 2004 tot maart 2011 ruim 600 korte stukken geschreven. Ook heb ik enkele jaren de beeldcultuur-blog ‘Comedium’ in de lucht gehouden. Ik heb aan www.ooglijm.nl van de BnO bijgedragen en er staan stukken van mij op www.dereactor.org (website voor literatuurkritiek) en op www.beeldcultuur.nl. Ook maak ik sinds het voorjaar van 2011 deel uit van het Instituut voor Maatschappelijke Verbeelding, www.ivmv.nl. Sinds twee jaar is www.stripjournalistiek.nl online, in combinatie met www.facebook.com/comicsjournalism.
Fondsen
Vorig decennium zat ik in de commissie Toegepaste Kunst van het Fonds BKVB. In de zomer van 2009 zat ik in de commissie voor de oeuvreprijzen (Vormgeving en Kunstkritiek). Van november 2008 tot juni 2009 werkte ik aan het onderzoek ‘Stripmaker zoekt kunstacademie’ met een bemiddelaarssubsidie van het Fonds BKVB. Mijn boek ‘Letterlijk & Figuurlijk’ (2010-2011) was gesubsidieerd door het Fonds voor Bijzondere Journalistieke Producties. Mijn recente boek ‘De Stripprofessor’ is gesubsidieerd door het Stimuleringsfonds voor de Creatieve Industrie. Met ingang van 1 januari 2017 zit ik in de stripcommissie van het Vlaams Fonds voor de Letteren. Sinds 2019 ben ik vast commissielid bij het Stimuleringsfonds voor de Creatieve Industrie.
Prijzen
In 2011 kreeg ik van GeenStijl de Zelfcensuur Award toegekend. In 2014 won ik de juryprijs van De Olifant, uitgereikt door het Haarlems Dagblad, en ontving ik de erepenning van verdienste van de stad Haarlem. Met Bart Chabot zat ik in de jury voor de Inktspotprijs 2014. Het Stripschap heeft mij in 2018 de H.P. Frankfurter-prijs voor mijn stripjournalistiek toegekend. Op 17 november 2018 ben ik juryvoorzitter van de Plastieken Plunk in Gent.
Recente reacties